Нимә ул анандамид?
Был химик матдә йыш ҡына "ләззәт молекулаһы" термины тип атала, сөнки уның исеме, ананда, санскриттан килеп сыҡҡан һәм бәхет йәки ләззәт тигәнде аңлата. Уның тулы химик атамаһы: N-арахидоноилэтаноламин. Ул организмдағы май кислоталары амидтары тип аталған матдәләр төркөмөнә ҡарай, улар кеше организмының эндоген (эндо, "эсендә" тигәнде аңлата) каннабиноид системаһының бер өлөшө булып тора. Был экзоген каннабиноидтарға ҡапма ҡаршы
("тыштан" тигәнде аңлата), МӘҪӘЛӘН, ТГК, КБР һәм башҡалар.
Анандамидтың химик структураһы ТКК-ның химик структураһына бик оҡшаш. Улар ике туған ағалы - ҡустылы БУЛА, ӨҪТӘҮЕНӘ, ТГК-экзоген тышҡы каннабиноид, ә анандамид-эске "эндоген"каннабиноид була.берәү.
Анандамид CB2 рецепторҙары менән дә, CB1 рецепторҙары менән дә тәьҫир итешә; тимәк, ул баш мейеһендә лә, үҙәк нервы системаһында ла нимәнелер эшләтеп ебәрә. ТГК осрағындағы кеүек, был каннабиноид "кайф" тойғоһон уята, шулай уҡ аппетит, йоҡо һәм йонсоуҙы арттыра. Ул шулай уҡ кеше организмының башҡа бик күп мөһим функцияларында мөһим роль уйнай.
Каннабиноидтар һәм мейе
1960-Сы йылдарҙа Израиль ғалимы Һәм Ботанигы Рафаэль Мехулам беренсе тапҡыр каннабиноидтар бүлә. БАШТА ҠБР-ҙың химик структураһын билдәләп, УЛ ҺӘМ уның тикшеренеү төркөмө ТГК-ны каннабистағы төп психоактив берләшмә тип айырып ҡарай ала.
Был, әлбиттә, үҙ һөҙөмтәһен бирҙеТГК-ның аҡыл һәм тәнгә тәьҫирен тикшереү, һәм был, ахыр сиктә, сәбәбе, уның буйынса фән хәҙер эндоканнабиноид системаһы тураһында белә. Мехуламдың эндоканнабиноидтар өлкәһендәге мөһим эшенән һуң ғалимдар, каннабиноид рецепторы ҡайҙалыр мейенең үҙендә йәки тәнендә табылыуы мөмкин, тигән һығымтаға килә. Һөҙөмтәлә, Ғалим Аллин Хаулетт һәм Сент-Луис Университетынан Уның командаһы кеше организмының ысынында үҙ каннабиноид рецепторҙарынан тороуын һәм ТКК тап ошо рецепторҙарға тап килеүен ышандырырлыҡ дәлилдәр тапты. Был асыш организмда ни өсөн каннабиноид рецепторы булырға тейеш тигән һорау тыуҙыра (УЛ тгк-ға тулыһынса тиерлек тап килә), ӘГӘР ТГК организмда тәбиғи рәүештә юҡ. Ғалимдар ниндәй һорау менән осрашҡан һәм нимәахыр сиктә был анандамидты асыуға килтерә.
Организм үҙенең тәбиғи каннабиноидын булдыра, уны рафаэль Мехулам командаһы, үҙҙәренең тәүге тикшеренеүҙәрен үткәргәндән һуң, таба. Әммә 1992 йылда ғына был үҙенсәлекле тикшеренеү төркөмөнөң икәүһе - Уильям Дивейн һәм лумир Ханус - башватҡыстың һуңғы киҫәген таба, уны анандамид тип атайҙар (элек телгә алынғанса, санскрит һүҙе "Ананда"тип аталған). ТГК-һы организмдың каннабиноид рецепторына идеаль тиерлек тура килһә лә, анандамид тулыһынса уға тап килә.
Анандамидты асыу каннабисты һәм кеше организмын фәнни аңлауға ҙур өлөш индерә. Эндоканнабиноидты айырып алыу һәм асыуорганизмда ысын мәғәнәһендә эндоканнабиноид системаһы барлығын раҫлай. Каннабиноид рецепторҙары һәм тәбиғи юл менән етештерелгән каннабиноидтар күрһәтеүенсә, кеше мейеһендә һәм тәнендә эшләгән каннабиста кәрәкмәгән каннабиноидтарҙың тулы системаһы бар.
Анандамид нимә эшләй?
Тағы ла анандамидтың организмда нисек эшләүен асыҡларға кәрәк. Был беҙҙең районда иң ҡатмарлы системаларҙың береһе. Был, бәлки, күптәргә ҡарағанда бәхетлерәк булыр, каннабисты ҡулланыусылар тәмәке тартҡандан йәки эскә ҡабул иткәндән һуң килеп етә. Бынан тыш, анандамид мейенең һыҙланыуҙарға, хәтергә, аппетитҡа, хәрәкәткә һәм хатта факторҙарға йоғонто яһаған өлөштәрендә лә эшләймотивация.
Был шулай уҡ репродуктив системаға һәм, тимәк, фертиллеккә йоғонто яһай. Нейромедиатор булараҡ, ул организмда тиҙ тарҡала, шуға күрә эффект оҙаҡҡа һуҙылмай. Анандамид нейрогенезды көсәйтә-яңы нейрондар йәки яңы нейрон бәйләнештәр барлыҡҡа килә. Белгестәр әйтеүенсә, аномаль эҫелек һәм депрессия менән көрәшергә мөмкин. Ул шулай уҡ яңы тыуған сабыйҙарға әсәһенең күкрәк һөтө аша тапшырыла.
Анандамид, ТГК һәм КБР-улар нисек үҙ-ара эш итә
Каннабис организмға эләккәс, ТГК-ның психоактив берләшмәһе анандамидтың тәьҫирен имитациялай. Айырма шунда: ТКК анандамидҡа ҡарағанда организмда оҙағыраҡ һаҡлана, ул, үрҙә телгә алынғанса, тарҡалабик тиҙ.
Анандамид аҙ етештереүселәр ӨСӨН ТГК ҡушыу һәм каннабиноид рецепторын стимуляциялау айырыуса көтөлгән эффект тыуҙыра ала.
ҺӘМ КИРЕҺЕНСӘ, КБР кеше организмы менән бөтөнләй икенсе төрлө тәьҫир итешә, психоактив эффект күрһәтмәй; бигерәк тә эндоканнабиноид системаһының тәбиғи эшмәкәрлегенә этәргес бирә.
Был ОРГАНИЗМДЫҢ анандамидты тарҡатыусы ферменты БУЛҒАН FAAH эшләп сығарыуҙы булдырмай. Был анандамидтың ОРГАНИЗМҒА эләккәс оҙағыраҡ һаҡланыуын аңлата. Был да организмды күпләп үҫтереүгә этәрә. Был тойғо именлек һәм бәхет тойғоһон арттыра, шулай уҡ шешеүҙе һәм ауыртыуҙы кәметә.
Ҡайһы бер ғалимдарҙыңанандамид организмда тәбиғи рәүештә, кеше тәрән йомшарыу йәки юғары концентрация хәлендә булғанда, мәҫәлән, музыка ижад иткәндә йәки тыңлағанда, бейеүҙәрҙә, ижади яҙмала һ.б., эшләнгәндә йә булмаһа, концентрацияны көсәйткән теләһә ниндәй көс менән эшләнә. Шулай итеп, был серле эндоканнабиноид билдәле бер роль уйнай ала, ни өсөн марихуана күптәргә шул тиклем оҡшай, ниндәй йәштә булыуына ҡарамаҫтан, енес йәки сығышы буйынса.